فنها از منظر تغییری که در جهت جریان سیال ایجاد میکنند بطور کلی به چهار دسته تقسیم میشوند.
فنهای محوری (Axial Fans)
هوا را در راستای محور خود به حرکت درمیآورند و معمولاً در سیستمهای تهویه و خنک کننده استفاده میشوند.
فنهای گریز از مرکز (Centrifugal Fans)
هوا را به صورت شعاعی به بیرون از مرکز خود پرتاب میکنند و اغلب در کاربردهایی که فشار بالاتر نیاز است، مورد استفاده قرار میگیرند.
فنهای ترکیبی (Mixed-Flow Fans)
ترکیبی از فنهای محوری و گریز از مرکز هستند که هر دو جریان محوری و شعاعی را ایجاد میکنند.
فن های کراس فلو (Crossflow fans)
در فنهای کراس فلو (که به نام ونتیلاتورهای کراس فلو یا فنهای مماسی نیز شناخته میشوند)، هوا به صورت مماسی توسط پرههای رو به جلو در جهت چرخش مکیده میشود و از یک سطح بزرگ، باز هم به صورت مماسی، خارج میشود.
ایمپلر (Impeller) یک قطعه چرخان است که در دستگاههای پمپ، کمپرسور و توربینها استفاده میشود. این قطعه وظیفه انتقال انرژی از موتور یا محرک به مایعات یا گازها را دارد و باعث جریانیافتن آنها میشود. به طور کلی ایمپلرها با ایجاد نیروی گریز از مرکز (سانتریفیوژ)، مایعات یا گازها را در یک سیستم به حرکت درمیآورند.
انواع ایمپلر بر اساس کارایی:
ایمپلرها را میتوان بر اساس چندین معیار مختلف تقسیمبندی کرد که مهمترین آنها نوع جریان (محوری، شعاعی و مختلط) و طراحی تیغهها است.
ایمپلر شعاعی (Radial Flow Impeller):
– کاربرد: این نوع ایمپلر در پمپهای سانتریفیوژ استفاده میشود. مایع از مرکز ایمپلر وارد شده و به صورت شعاعی (زاویه 90 درجه نسبت به محور) به بیرون پرتاب میشود.
– ویژگیها: این ایمپلرها فشار بالایی ایجاد میکنند ولی جریان خروجی کمتری نسبت به سایر انواع ایمپلرها دارند.
– کاربردها: صنایع شیمیایی، پالایشگاهها و پمپهای آب با فشار بالا.
ایمپلر جریان محوری (Axial Flow Impeller):
– کاربرد: این ایمپلرها مایع یا گاز را به موازات محور گردش به حرکت درمیآورند.
– ویژگیها: جریان بسیار بالا با فشار کمتر تولید میکنند. این نوع ایمپلرها برای حجم بالا و هد کم مناسب هستند.
– کاربردها: پمپهای دریایی، سیستمهای تهویه هوا، صنایع پتروشیمی.
ایمپلر جریان مختلط (Mixed Flow Impeller):
– کاربرد: ترکیبی از دو نوع جریان محوری و شعاعی را ارائه میدهد. مایع از مرکز ایمپلر وارد شده و به صورت زاویهدار به بیرون پرتاب میشود.
– ویژگیها: تعادل خوبی بین جریان و فشار ایجاد میکند.
– کاربردها: صنایع دریایی، سیستمهای آبرسانی شهری و کشاورزی.
ایمپلر بسته (Closed Impeller):
– کاربرد: این نوع ایمپلر دارای تیغههایی است که به دو صفحه بسته متصل شدهاند و مانع از ورود ذرات خارجی به درون ایمپلر میشوند.
– ویژگیها: راندمان بالا و مناسب برای مایعات تمیز.
– کاربردها: صنایع غذایی، صنایع داروسازی، و سیستمهای انتقال آب تمیز.
ایمپلر نیمهباز (Semi-Open Impeller):
– کاربرد: در این نوع ایمپلر، تیغهها تنها از یک طرف به یک صفحه متصل شدهاند و از طرف دیگر باز هستند.
– ویژگیها: مناسب برای مایعاتی که حاوی ذرات معلق یا آلاینده هستند.
– کاربردها: صنایع معدنی، صنایع شیمیایی، پمپهای پساب.
ایمپلر باز (Open Impeller):
– کاربرد: این ایمپلر کاملاً باز است و فقط تیغههای آن به محور متصل هستند.
– ویژگیها: به دلیل ساختار ساده، این ایمپلرها برای مایعاتی با ویسکوزیته بالا و حاوی ذرات جامد مناسب هستند، اما راندمان کمتری نسبت به ایمپلرهای بسته دارند.
– کاربردها: پمپهای گل و لای، پمپهای فاضلاب و پمپهای خمیری.
مشخصات عمومی ایمپلرها:
– قطر: قطر ایمپلر تأثیر مستقیمی بر میزان فشار و دبی تولیدی دارد.
– تعداد تیغهها: هرچه تعداد تیغهها بیشتر باشد، فشار و راندمان افزایش مییابد.
– جنس ایمپلر: اغلب از مواد مقاوم مانند فولاد ضد زنگ، برنز و پلاستیکهای مقاوم به خوردگی ساخته میشود.
– زاویه تیغه: زاویه تیغهها تعیینکننده نوع جریان و فشار تولیدی است.